Περιλαμβάνεται στον κατάλογο και το πλέγμα Μουσείων του Υπουργείου Πολιτισμού και ο Πρόεδρος του είναι μέλος του Ι.Ο.Ο.Μ. (Διεθνές Συμβούλιο Μουσείων).

Το Μουσείο παρουσιάζει τα χρηστικά εργαλεία των χειρωνακτικών παραδοσιακών επαγγελμάτων, λαϊκών και αστικών, σε χωριστές βιτρίνες (με την μορφή οργανωμένων εργαστηρίων), ώστε ο επισκέπτης να έχει πλήρη και ξεχωριστή εικόνα των επαγγελμάτων αυτών.

Τα επαγγέλματα αυτά είναι: 1) Σιδεράς 2) Κουδουνάς 3) Τενεχτσής 4) Γανωτής 5) Ξυλοκόπος 6) Πεταλωτής 7) Χτίστης 8) Σοβατζής 9) Φούρναρης 10) Γεωργός 11) Κηροπλάστης 12) Σαμαράς 13) Σχολείο (δάσκαλος) 14) Φορεσιές 15) Αθλητισμός 16) Οργανοπαίχτες 17) Θέατρο 18) Θέατρο Σκιών 19) Καραγκιόζης 20) Αγροφύλακας 21) Ξυλόγλυπτης 22) Μαραγκός 23) Βαρελάς 24) Κτηνοτρόφος 25) Τσαγκάρης 26) Αμπελουργός 27) Μελισσοκόμος 28) Κυνηγός 29) Πόλεμος 30) Εκκλησία (ιερέας) 31) Ψάλτης) 32) Καντηλανάφτης 33) Νεκροθάφτης 34) Ταχυδρόμος 35) Γιατρός 36) Οδοντίατρος 37) Φαρμακοποιός 38) Δικηγόρος 39) Ράφτης 40) Κουρέας 41) Φωτογράφος 42) Υφαντής.

Η συνολική διάρθρωση του μουσειακού υλικού βασίζεται στη σχέση ανθρώπου - εργασίας - εργαλείου, σύμφωνα με τις προτεραιότητες της ε­παγγελματικής πρακτικής και την χρηστική δυναμική του εργαλείου -επαγγέλματος, στις διαδικασίες μεταβολής και βελτίωσης της ποιότητας του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος, σε αντιστοιχία με τις κρατούσες ιδιαιτερότητες και συνθήκες του φυσικού περιβάλλοντος και τις επικοινωνιακές αλληλεπιδράσεις άλλων συναφών ή μη παραγόντων-πυρήνων.

Σκοπός του Μουσείου είναι:

1) η έρευνα, συλλογή, διάσωση, διαφύλαξη, συντήρηση, μελέτη, επεξεργασία, ανάδειξη, προβολή, διάδοση και ενεργοποίηση του Λαογραφικού πολιτισμού της περιοχής, και συγκεκριμένα των χρηστικών εργαλείων των παραδοσιακών επαγγελμάτων, με επιστημονική και συστηματική - θεματική οργάνωση των Εργαστηρίων, σύμφωνα με τους διεθνείς κανόνες οργάνωσης Μουσείων.

2)Η ανάδειξη και επεξεργασία κάθε μορφής αξιών (υλικοτεχνικών, κοινωνικών, παιδευτικών, θρησκευτικών, πολιτισμικών) τις οποίες εκπέμπουν τα επαγγέλματα αυτά και τα εργαλεία τους, στον τοπικό και ευρύτερο χώρο, σε συνεργασία με άλλα μουσεία και σχετικούς φορείς για τον ίδιο λόγο.

3)Η διάσωση, προστασία, συντήρηση και διατήρηση του φυσικού εριβάλλοντος της οικολογικής φυσιογνωμίας της περιοχής και η ενίσχυση του αισθήματος ασφάλειας τόσο του ακριτικού μας χωριού όσο και των γύρω χωριών.

4)Η παροχή εργασίας και μικρού εισοδήματος στους κατοίκους, με την πώληση χειροτεχνικών αντικειμένων οικοτεχνίας, κτηνοτροφικών και γεωργικών προϊόντων.

5) Η ενίσχυση επαγγελμάτων που συνήθως αναπτύσσονται γύρω από τέτοια μουσεία: χτίστες, ξυλουργοί, ηλεκτρολόγοι, συντηρητές, ξεναγοί, μουσειολόγοι, ιστορικοί της τέχνης, εκπαιδευτικοί, παιδαγωγοί, εστιάτορες, ξενοδόχοι, γεωργοκτηνοτρόφοι, μελισσοκόμοι, εργάτες καθαριότητας, φύ­λακες.

6) Η παροχή Παιδείας, Εκπαίδευσης και Αγωγής στους νέους που αγνοούν τα παραδοσιακά χειρωνακτικά επαγγέλματα και εργαλεία, την χρηστική τους αξία, την καθαρότητα, στερεότητα, λειτουργικότητα και ομορφιά των παραγομένων έργων-προϊόντων, αλλά και το σεβασμό στο περιβάλλον.

Στο Λαογραφικό και Ιστορικό Μουσείο Ελαφοτόπου εκτίθενται μέχρι στιγμής χρηστικά εργαλεία 19 παραδοσιακών επαγγελμάτων σε δύο αίθουσες συνολικής επιφανείας 90 μ2 ενώ φιλοξενεί στις αποθήκες του εργαλειακό εξοπλισμό των υπολοίπων 23 επαγγελμάτων ο οποίος δεν εκτίθεται λόγω ελλείψεων καταλλήλων χώρων.

Το σύνολο των εκτεθειμένων αντικειμένων που χρονολογούνται από το 1800 είναι 1.000 και των αποθηκευμένων 3.000.

Βασικός του στόχος είναι να αποβεί κύριος και σταθερός αναπτυξιακός πυρήνας του χωριού, μόνιμος και νόμιμος οδηγός μιας πορείας σύμφωνης με τον σεβασμό του φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος με βάση την ιδιαιτερότητα της περιοχής.

Η όλη προσπάθεια άρχισε το 1978 με πρωτοβουλία του Ελαφοτοπίτη Εκπαιδευτικού Τέχνης και Γλύπτη Μιχαήλ Ματθ. Οικονομίδη σε συνεργασία με το Υπουργείο Πολιτισμού, το Διεθνές Συμβούλιο Μουσείων, τους φορείς Ελαφοτόπου των Αθηνών και Ιωαννίνων, την Νομαρχία Ιωαννίνων, την 6η Εφορεία Νεωτέρων Μνημείων, την Ριζάρειο Εκκλησιαστική Σχολή, τους τοπικούς φορείς του Ελαφοτόπου και την Εκκλησιαστική του Επιτροπή, τους κατοίκους του χωριού και συνεχίζεται με το Δήμο Κεντρικού Ζαγορίου και το Δ.Σ. του φορέα του Μουσείου.

Το μουσειακό υλικό προέρχεται από δωρεές και αγορές.

Το Μουσείο λειτούργησε για πρώτη φορά στη υπόγεια αίθουσα του κτηρίου (66 μ2) αϊτό το 1993 μέχρι το 1996, με την φροντίδα της Ένωσης Αποδήμων Ελαφοτόπου. Έκτοτε έπαυσε η λειτουργία του λόγω κτιριολογικών επισκευών, ανυπαρξίας χώρων ανάπτυξης και έλλειψης οικονομικών δυνατοτήτων για την ολοκλήρωση του.

Δραστηριότητες: διαλέξεις, προβολές, παρουσιάσεις βιβλίων, θεατρικές παραστάσεις, Καραγκιόζης, συμμετοχή σε ημερίδες και συνέδρια, σε περιβαλλοντικά προγράμματα και κοινωνικοθρησκευτικές τελετές του χωριού, εικαστικές δραστηριότητες (εργαστήρια-εκθέσεις) συγκέντρωση λαογραφικού οπτικοακουστικού υλικού (βιβλία, φωτογραφίες, τραγούδια, χοροί, ηθοέθιμα, αφηγήσεις), σε συνεργασία με τοπικούς και μη φορείς.

Μ. ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΗΣ

Δείτε περισσότερες φωτογραφίες από το Λαογραφικό μουσείο κανοντας κλικ εδώ